ZUNDERT – De kerken in Rijsbergen, Wernhout en Achtmaal worden na sluiting geheel of gedeeltelijk omgebouwd tot woningen. In de kerk in Klein Zundert wordt mogelijk een jongerencentrum gehuisvest. Slechts de parochiekerk van de Heilige Trudo in Zundert blijft vooralsnog open.
Dat meldt Theo Snepvangers, woordvoerder namens het bestuur van Parochie Christus Koning, over de inhoud van het zogeheten Kerkenplan waarvan de definitieve versie naar verwachting binnen een half jaar zal worden gepresenteerd. De nu door hem geschetste toekomstplannen voor de kerkgebouwen kunnen nauwelijks een verrassing worden genoemd. Hooguit de snelheid waarmee ze nu worden ontvouwd is mogelijk iets waarmee niet iedereen direct rekening hield.
Kerkenvisie
Ruim een jaar geleden werd middels de zogeheten Kerkenvisie reeds de toekomstvisie op het gebouwenbezit van Parochie Christus Koning bekendgemaakt, inclusief een gebouwenbeleid en een concreet gebouwenplan. In een notendop: voor vier kerken in de gemeente Zundert valt het doek, één kerk (die in Zundert) blijft haar functie behouden. Meer specifiek: de kerken in Rijsbergen, Klein Zundert, Wernhout en Achtmaal worden op termijn onttrokken aan de eredienst en voor deze gebouwen worden eventuele mogelijkheden van herbestemming onderzocht.
Kosten
Voor de noodzaak van de toen aangekondigde veranderingen gelden nog altijd dezelfde argumenten. Zo loopt het kerkbezoek al jaren terug. Hiernaast wordt pastoraal team door een afnemend aantal priesters steeds kleiner, waardoor kerkdiensten qua mankracht vaak slechts met het nodige kunst- en vliegwerk kunnen worden ingevuld. Vooral de teruglopende inkomsten echter zorgen voor hoofdbrekens. Met het in stand houden van het pastoraal team én het onderhoud van vijf kerkgebouwen met pastorieën zijn forse bedragen gemoeid, geld dat er eenvoudigweg niet is. “We moeten van die enorme kosten af,” zo maakt penningmeester Theo Snepvangers duidelijk. “Het is financieel niet lang meer vol te houden.”
Bestemmingen
En dat betekent dat er nu dus concrete bestemmingen zijn geformuleerd voor de af te stoten kerkgebouwen. Zo lijken de Sint Bavokerk in Rijsbergen, de kerk Onze Lieve Vrouw van Altijd Durende Bijstand in Wernhout en de Heilige Corneliuskerk in Achtmaal voorbestemd om te worden omgebouwd tot woningen, terwijl er serieus wordt nagedacht over de mogelijkheden om het jeugd- en jongerenwerk van ’t Stokperdje en het in gemeenschapshuis Levenslust gevestigde ouderenwerk onder te brengen in de Sint Willibrorduskerk in Klein Zundert. Suggesties om maatschappelijke functies onder te brengen in de kerken in Rijsbergen, Wernhout en Achtmaal werden eerder al als niet financieel haalbaar beoordeeld, omdat met de aanwezigheid van de goed functionerende gemeenschapshuizen Koutershof, Wierenbos en De Nachtegaal al is voorzien in dergelijke voorzieningen.
Hoofdkerk
De Trudokerk in Zundert valt zogezegd buiten schot en dat heeft volgens Theo Snepvangers meerdere redenen. “De Trudokerk is binnen de Parochie Christus Koning als hoofdkerk aangewezen. Het Bisdom van Breda heeft aangegeven dat het een prima kerk is om de eredienst te houden. Daarnaast is de gemeente Zundert qua oppervlakte redelijk groot: de Trudokerk is vanuit alle parochiekernen het beste bereikbaar. Bovendien is de kerk nog in goede staat van onderhoud, waardoor er de komende twintig jaar waarschijnlijk weinig onderhoudskosten zullen zijn.
Realistisch
Pastoor Hans van Geel spreekt van een ‘moeilijke en emotionele kwestie’. “Ik snap de gevoelens van onmacht, verdriet en misschien ook boosheid bij de inwoners van de verschillende kerkdorpen,” zegt hij. “Maar we moeten realistisch zijn naar de toekomst. De kerken waar een andere bestemming voor wordt gezocht zijn alle vier redelijk groot, terwijl ze doorgaans slechts een klein groepje bezoekers trekken. Die bezoekers zitten vaak ook nog eens verspreid in de kerk, met weinig saamhorigheid als gevolg. Dan is het beter om de activiteiten te concentreren in één kerk waar met velen gevierd kan worden en waar bezoekers kunnen herontdekken wat geloof voor hem of haar betekent.”
Missionaire parochie
De pijlen zijn daarbij gericht op de zogeheten ‘missionaire parochie’. “Dit is een nieuwe formule die enkele jaren geleden al door de Nederlandse bisschoppen is omarmd,” aldus pastoor Hans van Geel. “Hierbij doen we ons best om de kerk naar buiten toe te profileren. In het katholieke geloof staat zorg voor elkaar voorop. Dat zou ook de houding moeten zijn naar buiten toe. Mensen activeren elkaar vooruit te helpen en te ondersteunen. Omzien naar elkaar.” Vier poten vormen daarbij de belangrijkste speerpunten: liturgie, diaconie, catechese en kerkopbouw. “Vanuit de parochiekerk bekijken we of en hoe we deze punten kunnen samenbrengen met eventuele andere initiatieven in de samenleving. We zoeken daarbij verbinding. De kerk moet nieuw elan krijgen via de missionaire parochie.”
Vertrouwd
Het halsstarrig vasthouden aan het ‘eigen’ kerkgebouw door parochianen past daar in zijn ogen niet bij. “Als een kerk aan de eredienst wordt onttrokken, betekent dat niet dat het leven in de gemeenschap ophoudt. Parochianen gaan nu naar Meersel-Dreef. Maar waarom zou je naar de buren gaan als je, ook straks, in je eigen parochie eveneens alles hebt.” Om de stap naar de Trudokerk in de toekomst te vergemakkelijken, worden hier in de toekomst elementen uit de andere vier kerken geplaatst, vertelt hij. ”Bijvoorbeeld een kenmerkend beeld van een heilige, zodat parochianen uit die kerkdorpen ook in de Trudokerk iets vertrouwds en herkenbaars uit de ‘eigen’ kerk terugvinden.”
Hobbeltjes
Al is het nog altijd de bedoeling dat in ieder geval het aangezicht van de kerkgebouwen blijft behouden.” Het typeert immers de dorpskern,” aldus Theo Snepvangers. Over alle mogelijke initiatieven wordt door de projectgroep, bestaande uit het Bisdom van Breda, Parochie Christus Koning en adviseur Maas-Jacobs BV, dan ook veel overleg gevoerd met de Gemeente Zundert. “Bovendien moeten alle plannen ook nog eens langs de Monumentencommissie, want alle kerkgebouwen hebben een monumentenstatus,” vervolgt Snepvangers die benadrukt dat het Kerkenplan nog niet definitief is. “Er zijn nog wel wat hobbeltjes te nemen.”
